Dziurawiec zwyczajny: wyciąg, herbata, właściwości, przeciwwskazania
Dziurawiec jest rośliną leczniczą i ozdobną, która już od wieków słynie z korzystnego wpływu na nasze zdrowie. Występuje ona powszechnie praktycznie na całym świecie, a preparaty z jej dodatkiem są łatwo dostępne w aptekach i sklepach zielarskich. Jakie właściwości ma dziurawiec? W jakiej postaci najlepiej go przyjmować? Poznaj nasze rady.
Dziurawiec zwyczajny: jak wygląda i gdzie występuje?
Dziurawiec zwyczajny to roślina wieloletnia, którą najczęściej można spotkać na leśnych polanach, łąkach i terenach podmiejskich. Występuje w Europie, zachodniej Azji i północnej Afryce. Liście dziurawca kształtem przypominają elipsę. Na ich powierzchni można zauważyć charakterystyczne kropki, którym roślina zawdzięcza swoją nazwę. Nie są to jednak dziury, lecz niewielkie gruczoły wypełnione olejkami eterycznymi.
Dziurawiec może dorastać nawet do 70 cm wysokości. Ma sztywną łodygę, która rozgałęzia się w górnej części.
Pora jego kwitnięcia przypada na okres od czerwca do września – to wtedy można zauważyć żółte kwiaty. Mają one średnicę około 3 cm i zebrane są w gęste baldachogrono. W czasie kwitnienia zbiera się ziele, a następnie poddaje się je procesowi suszenia w zacienionym i przewiewnym miejscu.
W ziołolecznictwie wykorzystuje się kwiaty oraz młode pędy dziurawca.
Ze względu na czas kwitnienia, który przypada na dzień św. Jana, dziurawiec nazywany jest również zielem św. Jana lub zielem świętojańskim.
Jakie właściwości ma dziurawiec?
Lecznicze właściwości dziurawca znane są już od wieków. Niegdyś uważano, że ma on magiczne właściwości. Za jego działanie odpowiedzialne są jednak zawarte w nim związki. Należą do nich:
- flawonoidy – kwercetyna, hiperozyd, rutozyd, amentoflawon,
- naftodiantrony – hiperycyna, pseudohiperycyna, protohyperycyna, pseudoprotohyperycyna,
- pochodne fluoroglucyny – hyperforyna, adhyperforyna, hydroperoksykadiforyna,
- ksantony,
- olejek eteryczny,
- kwasy fenolowe – kawowy, chlorogenowy,
- garbniki,
- kwas γ-aminomasłowy (GABA).
Oprócz tego w dziurawcu można również znaleźć żywice, sole mineralne, cukry, pektyny, choliny oraz witaminy A i C.
Dzięki obecności flawonoidów ziele dziurawca działa rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i naczyń krwionośnych. Dzięki temu roślina może być stosowana w stanach zapalnych wątroby oraz w przypadku schorzeń przewodu pokarmowego.
Olejek eteryczny oraz garbniki mają z kolei właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz odkażające. Z tego względu dziurawiec warto stosować zewnętrznie w celu przyspieszenia gojenia się ran. Wyciąg z tej rośliny przyda się w apteczce szczególnie zimą, ponieważ goi on odmrożenia i działa ściągająco.
Dziurawiec wykazuje również działanie przeciwdepresyjne i uspokajające.
Polecany jest w stanach niepokoju, wyczerpania nerwowego i przy zaburzeniach równowagi nerwowej. Można go stosować również u dzieci, które mają nocne lęki i z tego powodu się moczą. Takie właściwości dziurawiec zawdzięcza hypercynie. Składnik ten hamuje rozkład serotoniny, której niedobór powoduje objawy lęku, przygnębienia i złego nastroju.
Ziele świętojańskie traktowane jest też jako potencjalny lek antynowotworowy. Dlaczego? Znajdująca się w nim hiperforyna indukuje apoptozę komórek nowotworowych. powoduje zredukowanie przerzutów nowotworów, zmniejsza ich inwazyjność i hamuje proces tworzenia się nowych naczyń krwionośnych.
Wyciąg z dziurawca
Dziurawiec zwyczajny może być wykorzystywany na kilka sposobów: jako herbata, nalewka, macerat, w aptekach można także kupić gotowe tabletki.
W problemach z układem pokarmowym, takich jak niestrawność, nieżyt żołądka i jelit, ból brzucha, wzdęcia, problemy z funkcjami wydzielniczymi wątroby czy kamica żółciowa polecane są napary z dziurawca.
Z kolei wyciąg z dziurawca zalecany jest jako środek pomocniczy w leczeniu łagodnych depresji, nerwic, lęków i bezsenności. Polecany jest również kobietom w okresie przekwitania oraz w stanach napięcia przedmiesiączkowego. Można go stosować również w leczeniu zaniku pigmentu skóry, czyli bielactwa.
Wyciągi z dziurawca najczęściej tworzone są na bazie alkoholu, ponieważ to w nim rozpuszcza się hiperycyna, odpowiadająca za zwiększenie stężenia serotoniny i poprawę nastroju. Z łatwością znajdziemy je w każdej aptece.
Jak stosować wyciąg z dziurawca? Najlepiej kierować się zaleceniami lekarza lub tymi umieszczonymi na ulotce. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych, takich jak:
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- osłabienie organizmu,
- wzmożone pocenie się,
- niestrawność,
należy zaprzestać stosowania produktu.
Herbata z dziurawca zakazana?
Należy pamiętać, że dziurawiec może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Z tego względu jego stosowanie jest zakazane w niektórych przypadkach. Interakcje dziurawca z lekami mogą wpłynąć na ich skuteczność działania, jak i możliwość wystąpienia objawów ubocznych.
Preparaty zawierające tę roślinę mogą wchodzić w interakcję między innymi z lekami przeciwzakrzepowymi – pogorszenie ich działania grozi zwiększonym ryzykiem powstawania zakrzepów i zatorów.
Dziurawiec nie może być też stosowany przez osoby, które przyjmują leki przeciwdepresyjne (takie jak SSRI lub MAOI) z powodu możliwości wystąpienia groźnego dla życia zespołu serotonowego, który związany jest ze zbyt dużą ilością serotoniny w mózgu.
W przypadku niektórych leków a także stanów chorobowych zalecana jest więc konsultacja z lekarzem. Tylko wtedy możemy mieć pewność, że podczas stosowania preparatów ziołowych nie dojdzie do niebezpiecznych interakcji lekowych.
Dziurawiec przeciwwskazania
Czy istnieją przeciwwskazania do stosowania dziurawca?
Ze względu na jego silne działanie fotouczulające jest on niewskazany u osób z jasną karnacją, wrażliwych na światło a także posiadających widoczne zmiany chorobowe na skórze.
Podczas stosowania produktów zawierających dziurawiec należy unikać dużej ilości światła słonecznego. Obecna w nim hyperycyna może bowiem powodować reakcje fototoksyczne – skóra staje się bardziej wrażliwa na światło słoneczne i szybciej ulega silnym oparzeniom.
Przeciwwskazaniem do stosowania dziurawca są ponadto znaczne uszkodzenia wątroby i bardzo wysoka gorączka.
Warto pamiętać, że dziurawiec może zmniejszać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych – kobietom stosującym tę metodę antykoncepcji zaleca się wówczas stosowanie zabezpieczeń mechanicznych lub rezygnację z produktów z tą rośliną.
Dziurawiec może być wykorzystywany wyłącznie w kuracji depresji o łagodnym nasileniu.
Inne artykuły:
Nie przegap żadnych najciekawszych artykułów!
Kliknij i obserwuj Ding.pl na
Włącz powiadomienia o ulubionych produktach:
