Mniszek lekarski, a mlecz: porównanie. Syrop i korzeń mniszka w ziołolecznictwie

Syrop z mniszka lekarskiego: przepis. Na co działa syrop z mniszka?

W syropie z mniszka lekarskiego znajdziemy wiele cennych witamin i minerałów. Zawiera on sporo witaminy C, ale również witaminę A, D a także witaminy z grupy B.

W jego składzie znajduje się również potas, magnez, żelazo i krzem. Dzięki nim syrop działa wspomagająco na układ pokarmowy i odpornościowy. Ze względu na spore ilości asparaginy syrop z mniszka lekarskiego pobudza również pracę mózgu. Ponadto potrafi łagodzić infekcje układu moczowego, ma właściwości przeciwmiażdżycowe i żółciopędne.

Najczęściej stosowany jest jako specyfik o działaniu przeciwzapalnym i przeciwwirusowym. Bardzo często syrop z mniszka poleca się w przypadku bólu gardła czy kaszlu. Doskonale sprawdza się on również jako lek na dolegliwości żołądkowe i infekcje skórne.

Należy jednak zaznaczyć, że syrop z mniszka lekarskiego nie jest polecany każdemu. Powinny na niego uważać osoby zmagające się z nadkwasotą i wrzodami żołądka. Przed zastosowaniem syropu muszą poradzić się lekarza także chorzy na niedrożność jelit lub dróg żółciowych.

Przepis na syrop z mniszka lekarskiego

Jak zrobić syrop z mniszka lekarskiego? Przygotuj:

• 1 kg kwiatów mniszka,
• 2 cytryny,
• 1 l wody,
• 1 kg cukru.

Przebrane kwiaty włóż do garnka i zalej zimną wodą. Gotuj na niewielkim ogniu przez około 15 minut. Następnie odstaw garnek w chłodne miejsce na co najmniej dobę.

Po upływie 24 godzin odcedź wywar przez sito i dodaj do niego sok z dwóch cytryn oraz cukier. Następnie gotuj syrop na małym ogniu do momentu otrzymania konsystencji podobnej do miodu.

Gotową miksturę przelej do słoiczków lub butelek. Jej termin ważności wynosi kilka miesięcy.

Jeśli nie używasz cukru, możesz zrobić syrop z mniszka z ksylitolem. To niskokaloryczny cukier otrzymywany z kory brzozy.  Coraz częściej jest on stosowany jako zdrowszy zamiennik tradycyjnego cukru.

Jak zrobić syrop z mniszka z ksylitolem? 

Przygotuj:

• wyparzony słoik,
• kwiaty mniszka,
• ksylitol.

W słoiku układaj składniki warstwowo. Najpierw włóż około 2 cm warstwę kwiatów i zasyp je cukrem. Czynność powtarzaj, aż wypełnisz cały słoik. Następnie odstaw naczynie w słoneczne miejsce, aby cukier się rozpuścił.

Syrop przygotowany w ten sposób jest gotowy po 7-10 dniach.

Pisząc o syropie z mniszka, nie możemy pominąć kwestii zbierania kwiatów tej rośliny. 

Kiedy zbierać kwiaty na syrop z mniszka lekarskiego? 

Zbiory powinno przeprowadzać się w maju. Dlaczego? To właśnie w tym miesiącu kwiaty mniszka lekarskiego są bowiem najbardziej dojrzałe i nie są gorzkie. Zbiory najlepiej przeprowadzić w słoneczny dzień przed południem, gdy kwiatostany są najbardziej otwarte.

Zebrane kwiaty należy przebrać i usunąć z nich ewentualne owady. Pomoże w tym ułożenie ich na białym papierze, dzięki czemu łatwiej będzie je zauważyć.

Jeśli nie masz czasu na przygotowanie syropu domowej roboty, możesz sięgnąć po gotowy, który znajdziesz w sklepach zielarskich i niektórych aptekach. Podczas jego stosowania warto przestrzegać dawkowania. Zaleca się stosowanie 2-3 łyżeczek dziennie, chyba że na ulotce jest napisane inaczej.

Syrop z mniszka można pić solo lub dodać do herbaty. Doskonale sprawdzi się też jako zamiennik miodu, którym posmarujemy kromkę chleba czy bułkę. W ten sposób możemy dbać o swoje zdrowie, nawet nie zwracając na to uwagi.

Mniszek lekarski, a mlecz. PORÓWNANIE

Jak wygląda mniszek lekarski?

Mniszek lekarski często mylony jest mleczem, jednak różni się on od niego nie tylko swoimi medycznymi właściwościami ale również wyglądem.

Mniszek stosowany jest w medycynie ludowej do leczenia i zapobiegania różnym dolegliwościom. Jest rośliną wieloletnią, która osiąga wysokość do 50 cm. Ma długi i gruby korzeń, a jego łodygi są bezlistne i puste w środku. Roślina posiada jedną lub kilka łodyg, które wyrastają z jednego miejsca nad ziemią. Z każdej wyrasta jeden kwiatostan. Liście mniszka są długie, lancetowate, pierzasto wycięte.

Mniszek lekarski kwitnie od kwietnia do lipca, a następnie drugi raz jesienią. Wówczas ma żółte, języczkowate, zebrane w koszyczek kwiaty. Po przekwitnięciu kwiastostan przypomina białą, puchową kulę i nazywany jest dmuchawcem.

Mniszek, a mlecz - czym się różnią?

Mniszek lekarski często potocznie jest nazywany mleczem. Jest to jednak błąd. Zarówno mniszek, jak i mlecz pochodzą z rodziny astrowatych i są do siebie łudząco podobne. Obie rośliny porastają podobny typ terenów – rosną na łąkach, w zaroślach, nieużytkach, porastają miedze i rowy. Jak je odróżnić?

To proste. Mlecz jest chwastem, a mniszek lekarski ziołem, rośliną jadalną i leczniczą. Mlecz, w odróżnieniu od swojego sobowtóra, ma jedną łodygę, od której odchodzą pędy poboczne oraz drobne listki. Jedną z najbardziej charakterystycznych różnic między tymi dwoma gatunkami jest to, że o ile mniszek po przekwitnięciu przekształca się w dmuchawiec, kwiaty mlecza zmieniają się w twardą kulkę.

Korzeń mniszka lekarskiego: właściwości 

Mniszek lekarski znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie nie tylko w postaci naparów z kwiatów, ale również nalewek czy wywarów z jego korzenia.

Korzeń mniszka ma wiele właściwości. W jego składzie znajdują się glikozydy, triterpeny, sterole, olejki lotne, cholina, asparagina, inulina. Związki te wspomagają pracę wątroby, działają na procesy trawienne oraz na prawidłowe funkcjonowanie pęcherzyka żółciowego. Dodatkowo usuwają z organizmu toksyny.

Napój z mniszka obniża ciśnienie, cholesterol oraz poziom cukru we krwi.

W miarę jak prowadzone są kolejne badania informujące o właściwościach mniszka, znajduje on coraz szersze zastosowanie w medycynie. Mówi się między innymi o wpływie, jaki jego korzeń ma na raka. Jest udowodnione, że może on wspierać leczenie nowotworów. Pokazały to badania prowadzone przez naukowców na Wydziale Chemii i Biochemii Uniwersytetu Windsor w Kanadzie.

Przetwory z korzenia mniszka lekarskiego – przepis na odwar i nalewkę

Korzeń mniszka to najbardziej wartościowa część rośliny. W sklepach ze zdrową żywnością możemy kupić napój z korzenia mniszka w formie herbaty. Korzeń jest też dostępny w postaci suplementów – w aptekach znajdziemy między innymi kapsułki z wyciągiem z mniszka lekarskiego.

W domu można zrobić własną nalewkę lub odwar. Przed ich przygotowaniem korzeń należy odpowiednio przygotować. Najlepiej jest wykopać go jesienią, ostrożnie oczyścić i osuszyć w temperaturze około 30 st. C.

Jak przygotować odwar z korzenia mniszka lekarskiego? Będą ci potrzebne:

• dwie łyżki rozkruszonych korzeni,
• 0,5 l wrzącej wody.

Korzenie zalej wrzątkiem. Gotuj na małym ogniu pod przykryciem przez około 10 minut. Po wystygnięciu, wywar przecedź.

Tak przygotowaną miksturę pij 2-3 razy dziennie przed jedzeniem jako środek wspomagający trawienie, żółciopędny, odtruwający i moczopędny.

Lecznicza nalewka z mniszka pomoże w regeneracji osłabionego organizmu i zapewni mu odporność. Aby ją zrobić, przygotuj:

• 300 g korzeni mniszka,
• 2 l wody,
• 3 cytryny,
• 1 kg cukru,
• 1 l spirytusu.

Korzenie mniszka lekarskiego zagotuj w 2 litrach wody i dodaj do naparu pokrojone cytryny oraz cukier. Mieszankę gotuj na małym ogniu przez godzinę. Po upływie tego czasu odcedź, ostudź i zalej spirytusem.

Przygotowywaną nalewkę odstaw na 2 tygodnie, aby przeszła spirytusem. Kiedy będzie gotowa, możesz rozlać ją do butelek. Pamiętaj jednak, że pełnię swoich właściwości leczniczych osiągnie dopiero po upływie 6 miesięcy.

Mniszek lekarski właściwości

Mniszek zawiera wiele leczniczych substancji, dlatego często wykorzystywany jest w farmakologii. Podstawowe substancje czynne znajdują się w całej roślinie, począwszy od kwiatów, poprzez liście, łodygę, aż po korzeń.

W składzie mniszka znajdują się:

• witamina A,
• witaminy z grupy B,
• witamina C,
• witamina D,
• potas,
• magnez,
• krzem,
• żelazo,
• flawonoidy i polifenole,
• asparagina,
• inulina,
• związki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybiczym.

Właściwości i zastosowanie mniszka

Mniszek lekarski:

• działa antyoksydacyjnie,
• hamuje działanie wolnych rodników,
• hamuje rozwój wielu bakterii i grzybów,
•  zwiększa wydzielanie żółci w wątrobie,
• ułatwia przepływ żółci w przewodach żółciowych i przeciwdziała jej zastojom,
• podnosi ilość wydzielanych soków trawiennych,
• zwiększa ilość produkowanego moczu,
• może być stosowany wspomagająco przy antybiotykoterapii,
• obniża poziom glukozy we krwi, co umożliwia stosowanie go w początkowym stadium cukrzycy,
• wykazuje właściwości przeciwnowotworowe,
• dzięki zawartym w nim flawonoidom i kwasie foliowym reguluje cykle miesiączkowe i pracę jajników,
• działa oczyszczająco i odtruwająco, substancje zawarte w mniszku lekarskim łączą się z szkodliwymi produktami przemiany materii,
• działa przeciwcukrzycowo – zawierając inulinę, wspomaga regulację gospodarki węglowodanowej, spowalnia wchłanianie cukru, obniża indeks glikemiczny potraw,
• wspomaga w odchudzaniu – obecna w mniszku lekarskim inulina ogranicza łaknienie,
•  wspomaga odporność, polecany jest w stanach rekonwalescencji,
• wykazuje działanie przeciwkaszlowe,
• działa oczyszczająco,
• ma właściwości przeciwmiażdżycowe.

Preparaty z mniszka lekarskiego mogą być stosowane na dolegliwości związane z:

• zaburzeniami trawienia,
• zaburzeniami oddawania moczu,
• zastojem żółci,
• zaburzeniami metabolicznymi,
• w przypadku reumatyzmu,
• w leczeniu dny moczanowej,
• zakażeniami bakteryjnymi i grzybiczymi,
• anemia
• infekcjami górnych dróg oddechowych.

Mniszek lekarski stosowany zewnętrznie:

• wpływa na regenerację skóry,
• przyspiesza procesy gojenia,
• łagodzi zmiany skórne,
• leczy brodawki i kurzajki,
• może być używany do pielęgnacji suchej skóry.

Mniszek lekarski oraz przetwory, które są z niego wykonane, jak wykazały badania farmakologiczne i kliniczne, działają wielokierunkowo.

Przede wszystkim mają one pobudzający wpływ na wytwarzanie żółci przez wątrobę i ułatwienie jej przepływu do dwunastnicy przez drogi żółciowe. Wywołuje to zwiększenie kurczliwości tych przewodów, a w szczególności pęcherzyka żółciowego, co przeciwdziała zastojowi żółci.

Wykazano również korzystny wpływ mniszka lekarskiego na czynność wydzielniczą trzustki oraz normalizację całego procesu trawienia.

Innym kierunkiem działania mniszka jest działanie moczopędne, poprzez zwiększenie przesączania w kłębkach nerwowych. Poza tym wykazuje on także działanie oczyszczające krew, czyli odtruwające i oczyszczające ze szkodliwych związków, jakie uwalniane są podczas przemiany materii.

Ponadto mniszek pospolity działa rozkurczowo na mięśnie gładkie, dzięki czemu usprawnia przepływ żółci i moczu. Działa także przeciwcukrzycowo i pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego.

Stosowany zewnętrznie wykazuje działanie regenerujące na skórę, przyspiesza gojenie się ran i bliznowacenie. Co ważne, stosowanie mniszka w zalecanych dawkach, nie wywiera szkodliwego działania ubocznego.

Kto nie powinien stosować mniszka lekarskiego?

Czy mniszek lekarski jest dla wszystkich?  Jak każda lecznicza roślina nie powinien być on stosowany przez każdego.

Ponieważ może on nasilać dolegliwości żołądkowe w przypadku nadkwaśności soku żołądka, nie jest on zalecany u osób, które zmagają się z niedrożnością dróg żółciowych lub jelit, wrzodami żołądka i nadkwaśnością, kamicą żółciową lub chorobami nerek.

Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią przed sięgnięciem po preparaty z mniszkiem lekarskim lub rozpoczęciem ziołoterapii powinny skonsultować się z lekarzem.

Należy pamiętać, że przyjmowanie surowców zielarskich, tak samo jak leków, może wywołać niepożądane skutki uboczne, które mogą objawiać się wysypką, dusznościami, gorączką czy krwotokiem. Osoby, które przyjmują na stałe jakiekolwiek leki przed rozpoczęciem suplementacji mniszka lekarskiego powinny zasięgnąć porady specjalisty.

Zobacz także:

Rumianek pospolity: na włosy, zaparcia i AZS?

Pokrzywa zwyczajna: właściwości. zastosowanie i przeciwwskazania

Głóg: owoc, kwia, właściwości i przeciwwskazania