Czy bolesne miesiączki powinny niepokoić?

Jak przebiega cykl menstruacyjny?

Pierwsza miesiączka pojawia się u młodych dziewcząt zazwyczaj między 8-12 rokiem życia. Za początek cyklu miesiączkowego uważa się pierwszy dzień krwawienia, które u zdrowej kobiety trwa średnio 5-7 dni. W trakcie krwawienia dochodzi do złuszczenia i wydalenia błony śluzowej macicy, czyli endometrium). Kolejnym ważnym dniem jest owulacja, która zachodzi zazwyczaj około 14 dnia cyklu. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, to pod koniec cyklu poziom hormonów zmniejsza się, a błona śluzowa macicy ponownie się złuszcza. Długość cyklu menstruacyjnego jest równa, może trwać od 21 do 35 dni, ale przyjmuje się, że średnio trwa 28 dni.

Przyczyny bolesnego miesiączkowania

Przyczyny bolesnych miesiączek można podzielić na pierwotne, pojawiające się mniej więcej 2–3 lata od wystąpienia pierwszego krwawienia oraz wtórne, spowodowane stanami chorobowymi. 

Pierwotne bolesne miesiączkowanie zwykle dotyka nastolatek i młodych kobiet, mających regularne cykle i nie jest związane z chorobami. Niektóre z nich odczuwają dolegliwości już podczas pierwszego okresu, ale u części mogą pojawić się nawet do 2 lat od pierwszego krwawienia. Bóle menstruacyjne zwykle dokuczają na początku okresu lub zaraz przed jego rozpoczęciem i stopniowo ustępują z każdym dniem krwawienia. Zlokalizowane są zazwyczaj w podbrzuszu, promieniują do części krzyżowej kręgosłupa i pachwin. Bolesnemu miesiączkowaniu pierwotnemu mogą towarzyszyć też objawy ze strony układu pokarmowego czy współczulnego (wynikające z ogólnoustrojowego działania prostaglandyn): bóle głowy, nudności, biegunka, pogorszenie samopoczucia czy zwiększona męczliwość. 

Bolesne miesiączki wtórne występują zazwyczaj u kobiet z nieregularnymi cyklami i zwykle przyczyną są stany zapalne lub inne patologiczne zmiany w obrębie układu rozrodczego, m.in.:

• zapalenie przydatków i narządów miednicy mniejszej, 
• zrosty pozapalne, 
• torbiele przydatków, 
• endometrioza, polipy endometrium, 
• mięśniaki macicy, 
• wady anatomiczne, 
• zaburzenia hormonalne, 
• zwężenie szyjki macicy. 

Przyczyną mogą być też nowotwory, ale też antykoncepcja, np. wkładka wewnątrzmaciczna.

Bolesne miesiączki są podstawą do konsultacji z ginekologiem, w celu określenia, czy przyczyną bólu są choroby. Zwykle u młodych i zdrowych kobiet stosuje się leczenie doraźne, które polega na łagodzeniu bólu lub przepisaniu hormonalnej antykoncepcji. Jeśli jednak przyczyny są wtórne o dalszym, postępowaniu decyduje lekarz, który może zlecić dokładniejszą diagnostykę. Jeśli chodzi o profilaktykę, to najważniejsze są regularne konsultacje ginekologiczne. Podczas standardowej wizyty, poza wywiadem, ginekolog wykonuje też badanie cytologiczne, a także badanie USG.