Oparzenie słoneczne: objawy. Co na oparzenia słoneczne?

Jakie są objawy oparzenia słonecznego?

Oparzenie słoneczne, zwane po łacinie dermatitis solaris, jest definiowane jako powierzchowne oparzenie skóry pierwszego stopnia. Wydaje się, że niektórzy dermatolodzy preferują określenie „zapalenie”, ponieważ proces biologiczny, który dokonuje się na skórze, wywołuje stan zapalny organizmu. Amerykańscy naukowcy potwierdzili tę hipotezę w lipcu 2012 roku. U myszy zaobserwowali oni, że promienie ultrafioletowe światła słonecznego uszkadzają małą cząsteczkę RNA w keratynocytach (komórki, które syntetyzują keratynę).

Oparzenie słoneczne (inaczej rumień) jest spowodowane nadmierną ekspozycją skóry na działanie promieni ultrafioletowych (UVB). Chociaż pierwszy objaw – zaczerwienienie tkanki – jest zwykle tymczasowy, to jej uszkodzenie przez promienie słońca może mieć poważne, długoterminowe skutki zdrowotne, w tym również wystąpienie raka skóry. Łagodne oparzenia słoneczne powodują podrażnienia, które można bezpiecznie leczyć w domu.
Zbyt długie przebywanie na słońcu, może spowodować, że na ciele pojawią się pęcherze sprawiające ból. To oznaka poważnego poparzenia słonecznego, wtedy trzeba omówić to z lekarzem. Pierwsze oznaki udaru mogą wystąpić nawet po kilku godzinach po zejściu ze słońca. Jeśli skóra była wystawiona na jego działanie wystarczająco długo, aby doznać poważnego oparzenia, wystąpią oznaki związane z przegrzaniem.

Oparzenie słoneczne występuje, gdy:

• czerwona skóra jest wrażliwa na ciepło lub dotyk,
• pęcherze pojawiły się na powierzchni ciała po kilku godzinach lub dniach,
• ciężkie reakcje pojawiły się szybko, powodując zapalenie organizmu (nazywane również „zatruciem słonecznym”), w tym: gorączkę, dreszcze, nudności lub wysypkę.

Skóra długo wystawiona na działanie promieni UVB reaguje zaczerwienieniem i przekrwieniem, wtedy jej górna warstwa – epiderma – jest ściągnięta i swędzi. Po kilku dniach oparzelina znika, ale naskórek zaczyna się łuszczyć. W cięższych przypadkach oparzenia słonecznego, zwłaszcza jeśli na skórze pojawią się bąble, dochodzi do obrzęku tkanki skórnej. Długa „kąpiel słoneczna” może skończyć się udarem z poważnymi konsekwencjami dla zdrowia.

Nie można zapomnieć, że jakkolwiek brzmi to dziwnie, istnieje możliwość uczulenia na słońce. Taka alergia objawia się wysypką pryszczy. Symptomy skórne występują nawet po 24 godzinach i charakteryzują się czerwonymi grudkami. Czasami mogą być podobne do pokrzywki. Może to wprowadzić w błąd i sugerować wysyp trądziku, jednak swędzenie będzie wskazywało, że jest to uczulenie związane z wrażliwością na słońce. Wysypka zwykle pojawia się na odsłoniętych partiach ciała takich jak: dekolt, ramiona lub nogi, rzadko na twarzy.

3 skuteczne sposoby na uniknięcie poparzenia słonecznego

Aby uniknąć wystąpienia udaru cieplnego, warto przestrzegać kilku zaleceń na wypadek ekstremalnych upałów:

• pić wystarczającą ilość wody, aby nie dochodziło do odwodnienia organizmu,
• nosić kapelusz i lekką odzież, aby nie doprowadzić do zaburzenia gospodarki potliwości skóry,
• wietrzyć i chłodzić pomieszczenia w domu,
• pozostać w cieniu lub w przewiewnym miejscu,
• nie przyjmować leków (beta-blokerów, diuretyków, antydepresantów itp.),
• nie pić alkoholu na słońcu,
• nie zostawiać dziecka bądź osoby starszej w słabo wentylowanym pomieszczeniu lub w samochodzie (temperatura ich ciała może wzrosnąć trzy do pięciu razy szybciej niż u młodej osoby dorosłej),
• przerwać pracę na świeżym powietrzu przy pierwszym poczuciu zawrotów głowy,
• unikać angażowania się w aktywność fizyczną.

Przed ekspozycją na słońce ważne jest, aby pokryć skórę kremem ochronnym. Bardzo dobre są również filtry przeciwsłoneczne zawierające składniki mineralne takie jak: tlenek cynku lub dwutlenek tytanu. Ze względu na brak badań potwierdzających całkowity brak zagrożeń dla zdrowia należy unikać środków chemicznych lub środków zawierających: avobenzone, oksybenzon (wydaje się, że ta cząsteczka gromadzi się szczególnie we krwi), oktylen, homosalan, oktyzalan i oktinoksat. Te chemikalia mają tendencję do przenikania ze skóry do krwiobiegu, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Wybierając preparaty pielęgnacyjne, żeby chronić naskórek przed promieniowaniem UVB, należy używać takich z filtrem  o wskaźniku co najmniej (IP) 30. Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna jest zatem niezbędna, aby zmniejszyć przenikanie promieni UV w głąb skóry, a tym samym przeciwdziałać uszkodzeniom DNA jej komórek. Dobrze jest wykorzystać krem, który zabezpiecza także przed promieniami UVA. Podczas pobytu nad wodą rekomenduje się stosowanie wodoodpornego olejku. Wskazane jest, aby nadal chronić skórę, nawet gdy jest ona już opalona.

Ochrona przeciwsłoneczna powinna być odnawiana co 2 godziny. Nie wystarczy bowiem nakremować się tuż przed wyjściem na plażę. Nie można zapomnieć również o tym, że kremy lub olejki mają swój termin ważności, nie należy stosować zatem tego sprzed roku. Słońce jest najbardziej agresywne między godziną 12 a 16, dlatego trzeba unikać długotrwałego przebywania na dworze wczesnym popołudniem. Samoopalacze i suplementy diety nie zapewniają wtedy ochrony przed promieniowaniem słonecznym.

Niektóre leki – w szczególności tetracykliny (doksycyklina, minocyklina), często stosowane w problemach trądzikowych – mogą sprzyjać pojawieniu się oparzeń słonecznych, czyniąc skórę bardziej wrażliwą na słońce. Mowa wtedy o produkcie fotouczulającym. W przypadku tetracyklin jest wskazane ograniczenie ekspozycji na słońce lub zastosowanie kremu z filtrem o wskaźniku ochrony (IP) większym niż 25. Dobrze jest zapoznać się z poradami dotyczącymi związku między słońcem a skórą (indeks UV, filtr przeciwsłoneczny).

Co na poparzenia słoneczne: maści, kremy, domowe sposoby

W przypadku udaru cieplnego u osoby przytomnej, kiedy na skórze pojawiły się oznaki poparzenia, konieczne jest przestrzeganie paru wskazówek:

• należy schronić się w chłodnym miejscu – najlepiej w domu,
• trzeba zdjąć ubranie i nakryć się wilgotną szmatką,
• nie zapominać o nawadnianiu się (może być to woda gazowana).

Aby złagodzić objawy oparzenia słonecznego, można nałożyć na zaczerwienioną powierzchnię ciała maść kojącą. Te dostępne bez recepty zawierają aloes, aby nawilżyć i zregenerować skórę. 

Jak przypomina dermatolog dr Michael Naouri: „należy uważać na stosowanie aloesu w przypadku alergii”. 

Trzeba stale mieć w pamięci, aby być nawodnionym. Jeśli oparzenie słoneczne obejmuje dużą powierzchnię ciała, a jego objawy są poważne, należy zasięgnąć porady farmaceuty lub lekarza.

Możliwe jest również stosowanie naturalnych środków (domowych sposobów) na oparzenia słoneczne. Jednym z popularniejszych preparatów jest żel aloesowy. W przypadku oparzeń promieniami UVB najlepiej używać bardzo zimnego, przechowywanego wcześniej w lodówce żelu Aloe Vera. Co kilka godzin powinno się go wcierać w oparzoną skórę. Jeśli ktoś nie dysponuje takim olejkiem lub maścią z aloesem, można położyć na oparzonej skórze zsiadłe mleko. Zaleca się także zimny naturalny jogurt. Nie wolno stosować słodkiej maślanki, cukier bowiem zwiększa stan zapalny tkanki skórnej.
 
W wypadku zaczerwienień na skórze dobrze sprawdzi się nakładanie torebek czarnej lub zielonej herbaty bezpośrednio na oparzenia słoneczne, ponieważ rośliny te są bogate w taniny. Cystatyna C to składnik jajka kurzego, który również łagodzi podrażnienia wywołane promieniami UV. Co więcej, jest on źródłem lizozymu – to enzym o właściwościach bakteriobójczych. Ogórek, który jest podstawą wielu sałatek, dobrze odegra rolę materiału na okład do obłożenia oparzonego miejsca. Witamina C będzie regenerować zniszczony przez słońce naskórek.

Olejki eteryczne takie jak lawenda i rumianek, które mają właściwości przeciwzapalne, mogą być skuteczne w leczeniu oparzeń słonecznych. Można przygotować spray, mieszając około 250 ml wody z 16 kroplami olejku lawendowego. Zamiast znanych farmaceutom tych ziół leczniczych, jest możliwe wykorzystanie mięty pieprzowej. Ta ostatnia roślina, bogata w mentol, pozwala w szczególności schłodzić skórę. Nie mając dostępu do maści czy kremów z filtrami, nasze babcie pozostawiły domowe porady na oparzenia słoneczne. Niemniej trzeba pamiętać, że najlepiej w takim przypadku skontaktować się z lekarzem.